Op. Dr. Mürüde Çakartaş Dağdelen, mikro tese hakkında bilgiler verdi;

Mikro tese, erkeğin menisinde sperm hücresi olmaması durumunda mikroskobik bir operasyon yapılarak testislerden alınan doku üzerinden sperm elde edilmesidir. Bu operasyon halk arasında kısırlık ameliyatı olarak da bilinmektedir.  Söz konusu işlem genel anestezi ile yapılır. Operasyonda testisler açılır ve sperm kanallarının durumuna bakılır. Daha sonra genişlemiş dolgun yapıda bulunan sperm kanalları üzerinden sperm elde  edilmeye çalışılmaktadır.

Mikro tese yöntemi ile azospermi rahatsızlığı bulunan her iki hastadan birinde sperm elde edilebilir. Bu işlem sayesinde çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde sorun erkekten kaynaklanıyorsa başarılı gebelik elde edilebilir. Ayrıca sperm kalitesi düşük kişilerden de bu yöntemle kaliteli sperm elde edilerek hamilelik başlangıcı sağlanabilir.

Bu işlem ilk olarak 1993 yılında uygulanmıştır. Günümüzde çok tercih edilen, gelişmiş bir uygulama haline gelmiştir. Testislerinde sperm üretmesine karşın dışarı atamayan kişiler çocuk sahibi olamadığında mikro tese yöntemiyle spermler testislerden alınır ve yumurta içine koyularak başarılı bir döllenme gerçekleştirilir. Çiftler bu tedavi sayesinde bir çocuk sahibi olabilir.

Bkz: Mikro TESE Nedir?

Mikro tese hangi durumlarda yapılır?

Mikro tese işlemi erkeklerin menisinde sperm hücresi olmaması durumunda uygulanır. Kişide sperm hücresinin olmaması birçok nedene bağlı olarak görülebilir. Bu yüzden de mikro tese uygulanabilecek durumları genel olarak şöyle özetleyebiliriz;

• Sperm kanallarında tıkanıklık olması
• Hormonlara bağlı olarak sperm sorunları
• Sperm kanallarının kişide doğuştan bulunmaması
• Erkekte sperm üretimini sağlayan Y kromozomu ile ilgili genetik nedenler olması
• Kanser tedavisi gören kişilerin radyasyona maruz kalması sonucunda sperm üretiminin sekteye uğraması (Radyasyona maruz kalma başka sebeplerle de olabilir.)
• Kabakulak rahatsızlığı sonrası kişinin enfeksiyon geçirmesi
• Kanser tedavisi sırasında kullanılması gereken bazı ilaçların sperm üretimini sekteye uğratması ya da kalıcı olarak durdurması durumlarında mikro tese işlemi yapılabilir.

Azospermi tanısı konan tüm hastalar için mikro tese işlemi yapılabilir. Tanı sonrası genetik inceleme yapılır ve Y kromozomu detaylı olarak değerlendirilir.  Y kromozomu üzerinde sperm üretimi konusunda farklı sorunlar çıkabilir. Azf A,B ve C bölgelerinin üçünde de noksanlık olan hastalarda sperm üretimi mümkün olmaz. Bu  yüzden bu adaylara mikro tese yöntemi uygulanamaz.

Mikro tese nasıl yapılır?

Mikro tese işlemi için öncelikle hastanın uygunluk durumuna bakılır. Hastada sperm üretimi hiç olmuyorsa işlem yapılmayabilir. Cerrah inceleme sonrasında uygulamaya karar verebilir. Bu operasyon anestezi altında yapıldığı için ağrısız ve acısız bir şekilde tamamlanır.

Operasyon sırasında mikroskop yardımıyla iki testiste en az 4-5 noktadan doku örneği alınmaktadır. Daha sonra alınan dokularda bazı işlemler yapılır ve canlı sperm hücrelerinin ayrılması sağlanır. Alınan hücreler mikroenjeksiyon yönteminde kullanılmaktadır.

Mikro tese işleminin testis biyopsisi ile aynı olmadığını belirtmek gerekir. Biyopsi işleminde tek bir noktadan doku örneği alındığı için diğer bölgelerde sperm üretimi söz konusu olabilir. Tese yöntemiyle biyopside bulunmayan bölgelerde sperm elde edilebilir.

İşlem sonrasında elde edilen sperm hücreleri dondurulma protokolüne girer. Daha sonra tüp bebek programında uygulanmak üzere saklanır. Tüp bebek tedavisine önceden başlanmamasının nedeni sperm bulunamaması durumunda anne adayının boş yere tedaviye başlamamasıdır. Sperm dondurulduğunda kalitesi korunur. Mikro tese işlemi sonrasında ilk tüp bebek yöntemi başarısız olduysa ikincide dondurulan sperm yeniden kullanılabilir.

Mikro tese öncesi nelere dikkat edilmelidir?

Mikro tese işleminden önce cerrahi yöntemle direkt olarak testislerden sperm arandığı için bir diyet uygulanması gerekmez. Bazı durumlarda meni içinde az sayıda sperm çıkabilir. Bu durumda hastalardan işlemden önce meni alınır ve gerekli olması durumunda mikro tese uygulanır. Bu kişilerde sperm kalitesi ve sayısı için özel olarak bir cinsel perhiz önerilebilir. Azospermi tanısı olan kişilerde cinsel bir ara vermeye gerek yoktur.

Operasyon cerrahi bir işlem olduğundan öncesinde kan sulandırıcı ilaçlara ara verilmesi istenir. Ayrıca hipertansiyon, diyabet gibi sistemik bir rahatsızlığı olan hastalar için süreç daha kontrollü yürütülür.

Mikro tese öncesi dikkat edilmesi gerekenler genel olarak şöyledir;

• İşlem öncesinde su da dahil olmak üzere 5-6 saat yememek ve içmemek gerekir.
• Operasyon yapılmadan işlem yapılacak bölgenin rahat olması için jiletle temizlik yapılmalı ve duş alınarak işleme gidilmelidir.
• Operasyondan sonra testisler üzerinde bir baskı olacaktır. Bu yüzden ameliyat için giderken bol pantolon ya da eşofman giyilmesi doğru olur.
• Operasyondan sonra hasta aynı gün taburcu olarak gündelik yaşamına dönebilir.

Mikro tese sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Mikro tese ameliyatı 30-60 dakika arasında süren basit bir prosedürdür. Operasyon sonrasında hasta aynı gün taburcu olabilir. Bu süreçte yaşam konforunun düşmemesi için doktorun dediklerine uyulması doğru olacaktır.

Mikro tese sonrası dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir;

• Operasyonun ardından anestezi etkisi birkaç saatte geçer. Bu etki geçince hasta taburcu edilebilir.
• Operasyondan sonra hasta bir süre araç kullanmamalıdır.
• 10-15 günlük bir sürede ağır spor ve fiziksel aktivitelerden uzak durulmalıdır.
• Doktor 10 gün kadar cinsel ilişkiye girilmemesini önerir.
• İşlem sonrasında 2-3 gün geçtiğinde pansuman yenilenmelidir.
• Hasta mikro tese sonrası bir süre sıkı iç çamaşırı giymemeli, bunun yerine bol iç çamaşırlarını tercih etmelidir.
• Operasyonda yapılan dikişler genelde kendiliğinden eriyen cinstedir. Bu yüzden dikiş aldırılması için doktora gidilmesi gerekmez.
• Operasyon sonrasında 4-5 gün kadar duş alınmamalıdır.

Kaynak: